KOVALENT BİLEŞİKLER:
Kovalent Bağ ve Kovalent Bağlı Bileşiklerin İsimlendirilmesi:
A metallerin elektronlarını ortaklaşa kullanarak oluşturdukları bağa kovalent bağ denir.
Ametaller, dubletlerini ya da oktedlerini tamamlayarak kovalent bağ oluştururlar.
ÖRNEK: H2 molekülünün yapısının incelenmesi?
Şekilde de görüldüğü gibi her iki hidrojen atomunun da 1 er elektronu var. Bu sebeple hidrojen atomları 1 er elektron verip, alabileceği gibi, 1 er elektronlarını ortaklaşa da kullana bilirler.
Şekilde her iki atom elektronlarını ortaklaşa kullanarak, dubletlerini tamamlamış ve He soygazına benzemişlerdir.
ÖRNEK: F2 molekülünün yapısının incelenmesi?
Şekilde de görüldüğü gibi her iki Flor atomunun da 7 şer değerlik elektronu var. Bu sebeple flor atomları 1 er elektron alabileceği gibi, 1 er elektronlarını ortaklaşa da kullana bilirler.
Şekilde her iki atom, elektronlarını ortaklaşa kullanarak, oktedini tamamlamış ve Ne soygazına benzemişlerdir.
ÖRNEK: O2 molekülünün yapısının incelenmesi?
Şekilde de görüldüğü gibi her iki oksijen atomunun da 6 şar değerlik elektronu var. Bu sebeple oksijen atomları 2 şer elektron alabileceği gibi, 2 şer elektronlarını ortaklaşa da kullana bilirler.
Şekilde her iki atom, elektronlarını ortaklaşa kullanarak, oktedini tamamlamış ve Ne soygazına benzemişlerdir.
Molekül Oluşumunun Lewis Yapısıyla gösterilmesi:
Bir atomun son yörüngesindeki toplam elektron sayısına değerlik elektron sayısı denir. Bağ oluşumuna katılmayan elektronlarına “ORTAKLAŞMAMIŞ ELEKTRON ÇİFTİ”, ortaklaşa kullanılan elektronlara da “BAĞLAYICI ELEKTRON ÇİFTİ” denir.
Ortaklaşmamış ve bağlayıcı elektronların molekül üzerinde gösterilmesine, Lewis Yapısı denir. Şekilde de görüldüğü gibi bağlayıcı elektronlar “-“ ile gösterile bilir. “-“ 2 elektronu ifade etmektedir.
Kovalent Bağlarda Polarlık:
ELEKKTRO NEGATİFLİK: Bir atomun bağlayıcı elektron çiftini çekme kabiliyetine denir.
- Periyodik tabloda soldan sağa doğru gidildikçe A metallerin elektro negatiflikleri artar.
- Aynı periyotta yukarı doğru gidildikçe a metallerin elektro negatifliği artar. Bu durum tabloda da gösterilmiştir.
Elektro negatifliği ip çeken farklı insanlar olarak düşüne biliriz. Ancak burada galip baştan bellidir. Çünkü bu yarışmalar fazla ölçülmüş ve galipler ilan edilmiştir. Buna göre elektronu an çok çeke bilen atom FLOR, ardından OKSİJEN… şeklindedir. (Tablo bu anlamda incelenmelidir.)
ÖRNEK:
H2bileşiğinde; H : H, 2 adet bağlayıcı elektron vardır. Bu iki elektron eşit derecede ortaklaşa kullanılmaktadır. Çünkü her iki atomun elektro negatifliği eşittir.
NOT: Bu tür bağlara apolar kovalentbağ denir.
ÖRNEK:
HCl bileşiğinde; H : Cl şeklinde dir. Bu iki elektron ortaklaşa kullanılmaktadır. Fakat atomların elektronegatiflikleri, Cl:3,0 H:2,1 dir. Dolayısıyla elektronlar klorun etrafında daha fazla dönerler.
ÖRNEK:
H2O bileşiğinde; H : O arasındaki bağları ele alalım. Bu iki elektron ortaklaşa kullanılmaktadır. Fakat atomların elektronegatiflikleri, O:3,5 H:2,1 dir. Dolayısıyla elektronlar oksijenin etrafında daha fazla dönerler. Dolayısıyla H-O arasındaki bağ polar olur.
NOT: Bu tür bağlara polar kovalent bağ denir.
POLARLIK VE MOLEKÜLLER ARASI ETKİLEŞİM:
HCl suda iyi çözünür bununla beraber zeytin yağı suda çözünmez. Benzer biçimde; Tuz suda iyi çözünür, ancak naftalin suda çözünmez. Bu olayları basit bir deneyle göstere biliriz.
Bu olayların sebebi moleküllerin polarlık ya da apolarlık durumlarıyla açıklanıyor.
HCl polar bir moleküldür. Suda polar olduğu için molekülün – ve + uçları birbirlerini çekerler. Dolayısıyla HCl suda iyi çözünür.
Naftalin apolar bir moleküldür. Su polar olsa da iki molekül arasında bir etkileşme olmaz ve naftalin suda çözünmez.
NOT: Bu konu çözelti bahsinde daha etraflıca incelenecektir.
UÇUCULUK:
Polar moleküller bir birlerini de çekeceklerinden uçuculukları az, bu har basınçları düşük ve kaynama noktaları yüksektir.
A polar moleküller arasında çekim kuvveti az olduğundan bu tür sıvılar daha uçucu, bu har basınçları yükse ve kaynama noktaları daha düşüktür.
ETKİNLİK:
Aşağıda verilen atomlarla ilgili olarak verilen boşlukları doldurunuz?